تشریفات گمرکی

گمرک در همه عملیات های تجارت بین المللی نقش اساسی ایفا میکند و هدف اصلی آن کنترل مقررات مربوط به داد و ستد با کشور های خارجی است. امروزه، مقررات گمرکی زیادی، برای انجام مبادلات تجاری با کشورهای خارجی و واردات و صادرات کالا اعمال میشود. تاجران برای توسعه تجارتشان در مقیاس بین المللی، علاقه مند به تسلط بر مقررات گمرکی و کسب دانش لازم در خصوص خدمات و رویه های ترخیص گمرکی می باشند. افرادی که در حوزه تجارت بین المللی در داخل و خارج از کشور فعالیت دارند حتما با اصطلاح تشریفات گمرکی آشنایی دارند، اما منظور از تشریفات گمرکی چیست؟ این سوال اساسی هر کسی است که قصد شروع فعالیت در این زمینه را دارد. در این مقاله به این سوال پاسخ خواهیم داد.

تشریفات گمرکی (Customs Formalities)

شورای همکاری گمرکی در سراسر جهان، تشریفات گمرکی را اینگونه تعریف می کند:

تشریفات گمرکی به معنای مجموعه فعالیت هایی است که می بایست توسط تاجر یا نماینده قانونی وی و گمرک انجام شود، تا تمامی قوانین و مقررات و آیین نامه های نظارتی گمرکی به درستی رعایت و اجرا شده و کالا ترخیص شود. این فعالیت ها شامل تطبیق کالای موجود در گمرک با اسناد و گواهی هایی است که صاحب کالا به منظور ترخیص کالا به گمرک ارائه داده است. همچنین بررسی اظهار نامه و مدارک مربوطه و اطمینان از صحت ارزش کالاهای اظهار شده به گمرک نیز، جزء فعالیت های اصلی این تشریفات به شمار می آید. در ادامه برای درک بهتر تشریفات گمرکی به مراحل اجرائى آن اشاره خواهیم کرد. 

انجام تمامی تشریفات گمرکی مربوط به ترخیص کالاهای وارداتی و یا صادراتی بر پایه قوانین گمرکی و آئین نامه های اجرائی آن در گام نخست مشروط به تنظیم اظهار نامه گمرکی و تسلیم آن به گمرک است. به این ترتیب اظهار کننده وظیفه دارد مدارک لازم نظیر سیاهه خرید، گواهی مبدأ، اسناد بانکی و دیگر مجوزهای مورد نیاز را به اظهارنامه خود ضمیمه نماید. مرحله اول به این صورت است که ابتدا صاحب کالا و یا نماینده  قانونى وى اظهارنامه گمرکی مورد نظر را تنظیم کرده و به همراه کارت بازرگانى، مجوزها و گواهی های مورد نیاز که قبلا تهیه شده است به بخش تطبیق اسناد در گمرک ارائه می دهد. بعد از آن ماموران گمرکی دست به کار می شوند و در مورد مالکیت، صحت و اعتبار کارت بازرگانى و دیگر مجوزهای مربوطه در این خصوص بررسی های لازم را انجام می دهند. در صورتی که تطبیق تمامی مدارک ارائه شده توسط صاحب کالا با کالای مورد نظر تایید شد، قیمت کالای اظهار شده با توجه به قیمت هاى کمیسیون قیمت گذارى کالاهاى صادراتى تعیین می گردد و شماره ردیف بر روى اظهارنامه و همچنین در اوراق پیمان نامه ارزى ثبت مى شود. بعد از ثبت آن، اظهارنامه و اسناد ضمیمه شده بر روی آن لاک و مهر می گردند.

خوب است بدانید صاحب کالا می بایست پیش از مراجعه به گمرک و تسلیم اظهارنامه گمرکی کالای خود ، با مراجعه به مرکز توسعه صادرات مطمئن شود که از قبل قیمت کالاى مورد نظر توسط بخش قیمت گذارى کالاى صادراتى تعیین شده است، اما چنانچه قیمت مصوب شده ای از قبل وجود نداشته باشد صاحب کالا باید با تسلیم درخواست کتبى و همچنین ارائه نمونه به مرکز توسعه صادرات، تعیین قیمت توسط کمیسیون را درخواست کند. آن دسته کالاهایی که برای ورود یا صدورشان اظهارنامه گمرکی به گمرک ارائه گردیده و با بررسی های صورت گرفته انطباق آن با مندرجات اظهارنامه و اسناد و مدارک و قوانین مربوطه تایید شده و همچنین احتمال وجود هر مغایرتی در آنها رد شده است، به مرحله صدور پروانه گمرکی و ترخیص آن راه می یابند.

لازم به ذکر است گمرک جمهوری اسلامی ایران با در نظر گرفتن یک برنامه جامع با هدف اصلاح نظام سنتی خود و برای انجام غیرحضوری و آنلاین امور مربوط به تشریفات گمرکی، سیستم کامپیوتری خود را ارتقاء بخشیده است، تا از طریق این سامانه هوشمند ورود و خروج کالا از گمرکات، انجام تشریفات گمرکی مربوط به ترخیص کالا، تا حد ممکن، سریع و آسان شود. در واقع دو مؤلفه کاهش زمان و هزینه انجام تشریفات گمرکی از مهم ترین اهداف ایجاد گمرک نوین محسوب می شوند. بنابراین با به کار انداختن سامانه اظهار از راه دور، تمامی مشکلات مربوط به تسلیم اظهارنامه و بررسی آن تا حد زیادی برطرف گردیده و به این ترتیب صاحب کالا و یا نماینده قانونی وی میتواند در هر ساعتی از روز برای پر کردن فرم اظهارنامه خود و یا تحویل الکترونیکی اسناد به گمرک اقدام نماید. تشریفات گمرکی شامل کلیه مراحل از ورود اطلاعات اظهار نامه در سیستم هوشمند تا ترخیص کالا می شود.

ترخیص کالا از کلیه گمرکات وانجام امور بازرگانی و گمرکی با امکانات کافی از جمله کارشناسان امور گمرکی، کارت کارگزاری گمرکی و دفاتر نمایندگی و پرسنل کار آزموده. تامین: قیر، مواد پتروشیمی، سیمان، کلینکر، فرآورده های نفتی، فلزات و فرآورده های فلزی ، حبوبات ، غلات ، خوراک دام و غیره